Статистика
Онлайн всего: 1 Гостей: 1 Пользователей: 0
|
Главная » 2013 » Август » 12 » 02.10.2012, 18:38 ҚАЙТГАН ИХЛОС
15:36 02.10.2012, 18:38 ҚАЙТГАН ИХЛОС |
| 8 | ҚАЙТГАН ИХЛОС
Ҳилоланинг бошига бахт қуши қўнди. Эҳ, бундан уч-тўрт йил олдин мана шу обрў-эътиборли оилага, ойналари ялтираган муҳташам кошонага келин бўлишини айтганларида ишонмаган бўларди... Бир куни отаси Абдураҳмон ака онаси Салимахонга шундай деган эди:
– Онаси, Баландтепадаги Фармонбой борку, ўша қиз чиқараётган экан, тўйга ўзи келиб айтиб кетди. "Қизингизни ҳам олиб боринг" деди. Шундай бообрў одамларнинг оддийлиги, камтаринлиги-чи? Энди тўйига бормасак бўлмас, ҳурматли инсонларнинг сўзи ерда қолмасин.
Шундай қилиб, шаҳардаги энг обрўли хонадонда яшаш, эл-юрт назаридаги зиёли инсонларга хизмат қилишни бахт деб тушунган қизгина тез орада бегоналарга эл бўлиб кетди. Уни айниқса, катта ота жуда яхши кўрар, иззат-ҳурматини жойига қўйиб, доимо хизматида турганлиги учун куну тун дуо қилар, шундай қиз ўстирган, тарбиялаган ота-онасини алқашдан чарчамасди.
Қайнота ҳам отасининг сўзига кириб, хато қилмаганидан мамнун эди: "Оёқ-қўллигина, эпчил, бунинг устига жуда одобли, очиқкўнгил экан" деб хотиржам эди. Аста-секин катта хонадоннинг катта-кичик аъзолари, кунда-кунора келиб кетувчи қариндош-уруғлар ҳам уни жуда яқин олиб сўзлашадиган бўлишди. Ҳилола уни ўз қизидек қабул қилган катта даргоҳ эгаларининг кўнглини овлашга тиришар, кечасию кундуз ошхонада куймалангани-куймаланган эди. Аммо, уни олдинда нималар кутаётгани хаёлига ҳам келмас, мақтовларга кўмилиб, учиб-қўниб, ҳамманинг кўнглига қараб, гоҳида ўзини ҳам унутиб, ҳаддан ташқари итоаткорликни унга бағрини очиб, қаторидан жой берганларга нисбатан миннатдорлик деб тушунар эди. Уни уйида шундай тарбиялашган эди: "сенга тариқча яхшилик қилган одамдан борингни аяма!". Лекин, унинг тушунчаси хонадон эгаларига кўпда маъқул келавермас, уни бир-биридан қизғаниб, охири ёмонотлиқ қилишгача бориб етишган эди.
– Ота, – деди бир куни қайнота катта отага қараб, – келинимиз чой дамлашу овқат қилишдан бўшамай қолди-я? Фақат сиз учун олган эканмизда, а? Бу уйда Фармонбой деган ўғлингиз, куёв бўлмиш неварангизнинг отаси ҳам бор-а? Сиз-ку, уйдасиз. Мен ахир давлат ишида бўлсам, казо-казолар хизматимда турса-ю, ўз келинимга иш буюролмасам...
– Ие, ўғлим, ким сенга "келинга иш буюрма" деди. Оилани тебратиб турган одам сўзини икки қилиб бўларканми?! Ана, турибди-ку, қўл қовуштириб, буюр! Айтганингни қилмаса, мана мен кафил. Лекин келинни мен топиб берганимни ҳам унутма, хўпми?!
Энди келин ота-бола ўртасида бўзчининг мокисидек югура бошлади. Бу ишлар унга малол келмасди. Ахир, бу хонадонга келин бўлиш орзусида юрганлар қанча эди!
Лекин унинг бу иши куёв болага ёқмади:
– Сен ким учун келгансан бу уйга! Энг аввал менинг хизматимни қиласан!
Хотинига сўзи ўтмай, Ҳилолага иш буюрганидан ҳузурланадиган қайноға эса, бир кун укасига ўшқирди:
– Келганида қадамидан ўт чақнарди, энди чой дамлашга эриниб қоптими, хотинчанг! Сингишиб қолди-да, энди. Отам билан дадамнинг пинжига кирволиб, овсинини менсимай қўйди. Кечагина юрувди, мулойим супурги бўлиб. Тағин ҳамманинг оғзида шу келин! Нимасини мақташади шу муғомбирнинг.
– Ака, оғзингизга қараб гапринг, кап-катта, ўқимишли одам, нима қиласиз хотинларнинг иғвосига учиб?
– Ҳали кеннойинг ғийбатчи бўлдими, сенга!
Ака-ука, ота-бола ўртасидаги кесатиқ, пичинг, даҳанаки жанглар аста-секин Ҳилоланинг кўнглини қолдира бошлади.
Бир куни айвонда яқин дўсти билан улфатчилик қилиб ўтирган қайнотанинг сўзларини беихтиёр эшитиб қолган келин бечоранинг кўз олди қоронғилашиб, боши гангиди.
– Эҳ дўстим, одамнинг оласи ичида экан, мана шу келин келди-ю, уйимдан путур кетди. Ўлгудай муғомбир: отамга қош қоқиб, менга кўз сузади. Ўғилларимни ҳам бошини айлантириб қўйди. Тағин ҳамма мақтайди. Аслида бу таги паст менинг молу давлатимни кўзлаб келган. Шунинг учун сиртида кулиб, тилидан бол томиб сўзлайди.
– Қўй, дўстим, одамнинг яхши-ёмонлигини сезиш қийин эмас. Келинингдан ёмонлик чиқмаслиги кўриниб турибди. Фақат унинг яхшилигини тан олгинг келмаяпти. Кўзингни каттароқ оч.
– Нима бало, келинимни мақтаб қолдинг. Сенга ҳам кўз сузганга ўхшайди, ярамас.
– Фармонбой, туҳмат ҳам эви билан. Дунёда дилни ноҳақ оғритгандан ёмони йўқ.
Ҳилола қайнотасининг сўзларидан лол, эшик ортида қўлида чойнак билан киришини ҳам, кирмасликни ҳам билмай турар, вужуди карахт эди. Дафъатан, илгарилари жаннатдек кўринган хонадон ғурбатхонага, юзидан нур ёғилиб турувчи басавлат, меҳрибон, ширинсўз қайнота беўхшов, ғийбатчи, иғвогарга ўхшаб кетди. Унинг йўриғидан чиқмайдиган оила аъзолари эса, кўрганда кулиб, ортидан тош отувчи бебурд кимсаларга айланди гўё...
Шу-шу Ҳилоланинг ранги синиқ, гап кўтаролмайдиган, ўз ишини эплайолмайдиган ношуд келинга айланди. Бу ҳолатдан катта отанинг ҳам дили хуфтон...
– Ҳа, келин, сизни таниёлмай қолдим. Эсизгина, "шуни олсак, келинга ёлчийсан" деб ўғлимни кўндирган мен эдим, асл ният бошқа эканда, а? Э, аттанг!
Ҳилола бу хонадонда ихлос қўйгани – катта отанинг бу сўзларига чидай олмади. Ноҳақлик, фисқу фужур тўлиб тошган жойда мўртгина нарсанинг умри қисқа бўлиши аниқ. Катта овсиннинг сурбет, сув юқмас феъли сабабини энди тушунди у. Бундай муҳитга кўникиши маҳоллигини ҳис этган келин надоматлар исканжасида ота уйига қайтиб келди.
Орадан йиллар ўтди.
Дунёи-дун ёзуқларидан ҳеч ким қочиб қутулолмаган... Ҳозир катта ота ўрнида Фармонбой... Бекорчиликдан кунларини санайди: қани энди бир пиёла чой дамлаб берадиган дастёр бўлса...
Амалдан кетгач, дўстлари ҳам йўқламай қўйди. Кўзини юмди дегунча, келинига қилган дилозорликлари, ғаламисликлари кўз олдидан ўтаверади. Жазирама кундаги ташналикнинг азобини тақдир ёғзусига йўйган Фармонбойнинг хира кўзларига элас-элас чалинаётган соя нималигини англайолмай гаранг.
У Ҳилола кетгач, ичкиликка ружу қўйган ношуд ўғил – Давлатбой эди...
Сайёра РИХСИЕВА.
|
|
|
Просмотров: 774 |
Добавил: lenger
| Рейтинг: 0.0/0 |
|
|
