Статистика
Онлайн всего: 1 Гостей: 1 Пользователей: 0
|
Главная » 2013 » Август » 12 » 31.10.2012, 00:24 "ҚОРА БОЗОР" МАЛИКАСИ
15:34 31.10.2012, 00:24 "ҚОРА БОЗОР" МАЛИКАСИ |
| 31.10.2012, 00:24 | "ҚОРА БОЗОР" МАЛИКАСИ
Сарвигулнинг биргина қизи бор. Эри билан бўлса, бундан ўн бир йил аввал ажрашган. Ўшанда қизи етти ёшда эди. Ана-мана деб вақт ўтиб, ўн саккизга тўлиб қўйибди Қиз боланинг бирпасда бўйи етиб қоларкан-да! Сарвигул сезмай ҳам қолибди. Балки кечани-кеча, кундузни-кундуз демасдан, «пул топаман» деган хаёлда юргани учун ҳам пайқамай қолгандир? Ўн бир йил унинг бошидан нималар кечмади? Эри билан бирга яшаган кезларини эсласа, ҳалиям кўзлари намланади Сарвигулнинг...
У ўзи хоҳлаган инсонга турмушга чикди. Турмуш ўртоғининг исми Бекжон бўлиб, улар мактаб давридаёқ бир-бирларини танлаб улгуришганди. Ўшанда ўн тўққиз ёшда эди. Оилада уч фарзанднинг иккитаси ўғил бўлганидан Сарвигул хонадон-нинг якка-ю ёлғиз арзанда қизи эди. Ота-онаси унинг жудаям эркалигини билгани боис вақтли турмушга беришга чўчиб, «қизимиз ҳали ёш. Ҳеч бўлмаса яна бир-икки йил ўтсин. Турмушга, рўзғорга, оила бекаси бўлишга ал тайёрланиб олсин», дея унинг йигитидан келган совчиларни қайтаришга ҳаракат қилди. Аммо йигит ҳам, Сарвигулнинг ўзи ҳам қаттиқ туриб олишгани сабаб, тўй бошланиб кетди.
Яхши ниятлар билан бошланган турмуш ширингина давом эта бошлади. Аммо Сарвигул эрини ҳатто ўзининг соясидан ҳам рашк қилар, бўлар-бўлмасга тергайвериб, шўрликни жонидан тўйдириб юборарди. Эрка ўсгани боис рўзғор ишларида нўноқлиги билиниб қолар, аммо қайнонаси анча кенг феъл аёл бўлганидан ноўрин жанжал-тўполон чиқмасди. «ҳа майли,менинг қолиб кетаётган ишим борми? Онасиникида эркаланиб ўрганиб қолган-да!» дея унинг камчиликларига кўз юмарди.
Кўп вақт ўтмай, ҳомиладор бўлган Сарвигулнинг инжиқлиги баттар ортди. Кўнгли тусаган-тусамаган ҳамма нарсани талаб қилар, Бекжон уни қаттиқ яхши кўргани боис кўзлари кўр, қулоқлари кар бўлиб, хотинининг борган сари чегарадан чиқиб кетаётганини билса ҳам билмаганга оларди. Аммо кўза кунда эмас, кунида синади. Сарвигул билан Бекжоннинг орасига ҳам совуқчилик оралаб қолди. Бунга асосий айбдор Сарвигул бўлиб, кундан-кунга ортиб бораётган хурмача қилиқлари уни жонидан ҳам яхши кўрадиган турмуш ўртоғининг ҳам тоқатини-тоқ қилиб улгурган эди. Аммо туғи-лажак фарзандининг тақдирини ўйлаб, ноилож яна тишини-тишига қўйиб яшай бошлади. Бироқ Бекжоннинг индама-ётганини ўзича тушунган Сарвигул ҳали-вери ақлини йиғадиганга ўхшамасди...
Кунлар, ойлар ўтиб, вақти соатига етгач, уларнинг фарзанди дунёга елди. Қизапоқ экан. Бекжоннинг қувончи оламга сиғмасди.
Инсон фитратан шундай яралганки, у қўли етган нарсасини ҳеч качон қадрига етмайди. Сарвигул ҳам ўзининг ҳатто бармоғига зирапча ботишига йўл қўймасдан асраб-авай-лайдиган азиз кишиси бўлмиш Бекжоннинг қадрига етмади. «Олдингдан оққан сувнинг қадри йўқ» деганларидек, турмуш ўртоғининг садоқатини, вафосини суиистеъмол қилди. Кичик-кичик келишмовчиликлар бориб-бориб, катта жанжалларга айланди. Сарвигул «Ажрашаман, бу уйни энди елкамнинг чуқури кўрсин!» деб туриб олди. Ота-онаси, қайнота-қай-нонаси: «Эсингни йиғ, ўзингни ўйламасанг, болангни ўйла! Ахир ўзинг эмасмидинг, «Шундан бошқага тегадиган бўлсам, дунёдан тоқ ўтаман!» деб туриб олган. Эрингнинг айби нима? Бировларнинг эрига ўхшаб, сени урмаса, сўкмаса, топганини кўчага сочмаса, бундан ортиқ яна нима керак сенга?!» дея минг панд-насиҳат қилишмасин, «Битта қизимни боқиб олиш ўзимнинг ҳам қўлимдан келади! Уни ўгай ота қўлига топшириб қўймайман!» деганча ўз билганидан қолмади.
Онасининг кўз ёшлари-ю, отасининг насиҳатлари уни бу телбавор қароридан қайтаролмади. Бекжон ҳам Сарвигулга тушунтиришга ҳаракат қилди, ҳеч иложи бўлмагач, қўл силташга мажбур бўлди. Бир оила аёлнинг шу тахлит тор дунёқараши сабаб осонлик билан парчаланиб кетди.
* * *
- Сайёра, қизим! Яхши ўтирибсанми?
Гўшакдан онасининг овозини эшитиб, шошиб қолган қизнинг хитоби янгради:
- Яхши ўтирибман, нима эди?..
- Мен Фарида холангникидаман, сал кечроқ бораман. Шунга хавотир олмагин деган мақсадда қўнғироқ қилаётгандим.
- М-майли, бемалол ўтириб, қайтаверинг, хавотирланганим йўқ... — тутилиб-тутилиб гапирди қиз. Аммо унинг бу дов-, дираши онасини андак бўлса-да, ўйлантирмади.
- Бўпти, қизим! Яхши қиз бўлиб, ҳаммаёқни саранжом-саришта қилиб, бирор овқат пишириб ўтиргин, хўпми? Мени кўп кутмасдан, кечки овқатни еб олавер, эртароқ борсам, бирга еймиз.
- Х-хўп...
- Ҳа, дугонажон, нима бўлди, қизинг билан гаплашиб олдингми?
- Гаплашдим, дугонажон, гаплашдим. Биласан, қизим ақлли, рўзғорнинг ҳамма ёғини қараб, тозалаб ўтиради. Мен ишдан боргач, бир ишга қўл урмайман. Нега десанг, қизим ҳамма ишни «тахлаб» қўйган бўлади-да! Кўп ақлли қизим бор-да, Фари! — ғурур билан ўр-тоғига гап қотди Сарвигул.
- Сарви, қизинг жудаям чиройли! Кўз тегмасин, бахтиям ўзидек чиройли бўлсин!- деди Фарида.
- Ана шу гапинг учун бир қадаҳдан олмаймизми?
- Оламиз! Ўзи сенга шу гапни айтмоқчи эдим.
Сарвигулнинг бугун кайфияти ҳар доимгидан ҳам кўтаринки эди. Нега деганда, ови бароридан келган, мўмайгина пул осонлик билан кўлига келиб тушганди; Шу боис бўлса керак, қизининг эсанкирашиниям,хонасида эркак кишининг гапираётганини ҳам пайқамай қолди. Билганида эса анча кеч бўлганди...
- Сарви, қараб туриб, баъзан сенга жудаям ҳавасим келиб кетади-да!
- Менга-я? Вой, тавба! Нега экан?
- Негаки, бошингда эринг бўлмасаям, ўзингга тўқ яшайсан, ҳеч нарсадан каминг йўқ. Қизинг ҳам кап-катта бўлиб қолган. Мен-чи?
- Нимадан нолияпсан? Эринг, болаларинг, уйинг бўлса? - сўради Сарвигул жиддий тортиб.
- Эрим борликка борку-я, аммо боридан йўғи яхшироқ эди-да!
- Бу нима деганинг?
- Биласан-ку, топиш-тутишининг тайини йўқ. Мабодо топиб қолганида ҳам кўчага сочиб-совуришдан нарига ўтмайди, Бугун бир сўм топса, икки сўм қилиб сарфламаса, кўнгли жойига тушмайди. Менинг-ку қадримга етмайдиган даражада тўнка. Уйим-жойим, болам-чақам деб, қанча югуришимни ўзинг биласан! Ҳаммаси менинг бўйнимда.
- Фари, шундайликка-шундайку-я, барибир аёл кишининг бошида эри бўлсин экан... Мана, менга ҳамманинг ҳаваси келади. Бойлигим, ҳурматим, уйим-жойим, ҳамма-ҳамма нарсам бор. Ўтган йил қизим билан Туркияга саёҳат қилиб, Анталия соҳилларида дам олиб келдик. Ейиш-ичишдан, моддий томондан ҳеч камчилигим йўқ. Аммо барибир юрагим-нинг бир чеккаси тўлмай, кемтиклигича қолаверади. Аёл кишининг бахти пул билан ҳам, мол-дунё билан ҳам, мансаб билан ҳам бутун бўлмас экан. Аёл кишининг бахти турмуш ўртоғи билан бирга бутун бўларкан. Гарчи у эски кийимда, эски уйда яшаса ҳам. Гоҳ-гоҳида ёшлигимда йўл қўйган ул-кан хатомни ўйлаб, юрагим минг пора бўлади. Аммо, кошки вақтни ортга қайтаришнинг имкони бўлганида эди!
- Дугонажон, сенингки шунча дардинг бўлса, мен ҳеч нолимасам ҳам бўларкан! Қўй, сиқилма! Кел, яхшиси,коньяк- дан оламизда, бу дунё ғам-ғуссаларини андак бўлсин, унутамиз!
Шу йўсинда икки аёл дард-аламларини «тинчитишган» бўлишди. Аммо, ичкилик билан ўзлариниям, ғам-ғуссалариниям вақтинча «ухлатиб» қўйишганини билишмасди.
* * *
Сарвигул «қора бозор»да иш қилади. Бу иш номига муносиб - қора. Бундай бозор ҳақида кўпчилик эшитган, баъзилар кўрган, баъзилар унда алдангандир ҳам. Бу бозорда, асосан, тилла тақинчоқлар савдоси йўлга қўйилган. «Қора бозор» шаҳарнинг кўп ерларида мавжуд, аммо яширин фаолият олиб борилиши сабаб, бундан аксарият кишилар бехабар.
«Тилла оламиз, тилла!» деб турадиган «малика»лар ҳам энидан, ҳам бўйидан урадиган «моҳир ишбилармон лар, аниқроғи, ҳақиқий қаллоблар саналади «Ўндан тўққизни урадиган» деган ибора айнан шу бозорда ишлайдиганларга мос келади. Бир гал кекса аёлнинг ўша «малика»лардан бирига ёлвораётгани устидан чиқиб қолдим.
- Жон, қизим! Йўқ деманг, онангиз қоқиндиқ! Пулга зориқиб қолмасам, раҳматли онамдан ёдгорлик қолган шу сирғани со-тармидим? Ҳеч бўлмаса, яна беш минг қўшинг!..
- Хола-а! Намунчаям эзма бўлмасангиз! Беш минг бераман, гап тамом, вассалом! Йўқ десангиз, ана, бошқа бировга олиб бориб сотинг! Яхшиям, менга йўлиқиб қолдингиз, бирор фирибгарга рўпара келганингизда борми, шу беш мингдан ҳам, тилла сирғангиздан ҳам бир лаҳзада айрилиб, чапак чалганча уввос тортиб уйингизга яёв кетган бўлардингиз, билдингиз-ми?!
- Йўғе-е!.. Жа унчаликмасдир?.. — онахоннинг ранги оқариб, атрофга олазарак разм солди. — Фирибгар чув туширади, деганингиз нимаси, қизим?
- Вой, товба! — хандон отиб кулди чайқовчи. Шунда оғзини икки қатор тўлдириб турган тилла тишлари кўзимни қамашти-риб, ялтираб кетди. Кейин эса: - Нимаси бўларди, «Бўпти, ўн минг бераман», дея кўлингиздан олиб, сохтасига алиштириб қўйганини ўзингиз ҳам сезмай қоласиз, опа! Қишлоқдан келганмисиз, нима бало?! - деганча энсасини қотирди сочларини боши узра лайлак уя қилиб, семиз қоматига тор кийимларни ёпиштириб кийиб олган «малика».
Мен яна онахонни кузатишда давом этдим. Унинг икки-уч лаҳза хаёл суриб, гангиб қолганини сездим. Сўнгра қалтироқ қўллари билан эски дастрўмолини очиб, ичидан бир жуфт тилла зиракни чиқарди-да, «бозор бўриси»га узатди. Аммо мунг ва ночорлик билан термулган кўзлари бу савдога рози эмаслигини яққол ифодалаб турарди. Қарасам, зирак камида уч-тўрт грамм тош босадиган. Инсоф билан ҳисоблаганда, нархи ўша вақтда камида 15 минг бўлиши керак. Олибсотар бўлса, уни арзон нархида олгани етмагандек, сассиқ гаплар билан таъна-маломат қилишниям эсдан чиқармасди.
- Беш минг тенгега олаётганим учун менга раҳмат айтишингиз керак, аслида!
- Каттагина сирға-ку, болам...
- Каттагина бўлса нима қилишим керак?
- Тош босади, дейман-да...
- Қанақасига тош боссин? Бунингизнинг ярми тошлардан иборат бўлса, қандай қилиб оғир чиқарди? Етмагандай, яна тоши қип-қизил экан. Бу бувим замонида мода бўлган сирға, билдизми? Ҳозир бунақа қизил кўзли буюмларни текин берсангиз ҳам биров қайрилиб қараши амри маҳол! - чайқов-чи аёлни оғиз очишга қўймасди. Тағин бу ишдан худди ўзи бир сўм манфаат кўрмайдигандек сир бой беришни иста-масди. - Мен тошлари учун ҳам тилла нархида пул тўламайман-ку! Хоҳласангиз, тошларини чиқариб олинг.
Ҳали ўз нархида сотоламанми-йўқми?! Тез-тез гапиринг, берасизми-йўқми? Савдомиз пишмайдиган экан, у ҳолда нима қилардингиз вақтимни олиб, бошимни қотириб? Бўпти, мен кетишим керак! — энди онахонни қўрқитишга ўтди, товламачи.
- Вой, болам! Қаёққа шошасиз? Аввал менинг ишимни битказмайсизми?
- Қаёққа шошасиз, деганингиз нимаси? Энди сизга ҳисоб ҳам берайми? - шанғиллади фирибгар.
Ундан ёруғлик чиқишига кўзи етмаган онахон сирғасини беш минг тенгега сотиб, ёнидаги ўн ёшлардаги набирасини эргаштирганча бозорни тарк этди...
Танишимни кутиб турганим боис кутилмаганда жуда ҳаётий манзаранинг устидан чиқиб қолгандим. Менинг ижодкор эканимдан, бунинг устига тилла тақинчоқлар хусусида ҳам яхшигина маълумотга эга эканимдан мутлақо бехабар «малика» ўзи бош ролни ижро этаётган ажойиб спектакл намойишида ҳамон давом этарди.
Шу пайт «малика»нинг бошқа бир мижози келиб қолди.
- Сара опа, менга қизил кўзли сирға керак эди! Клиентлардан заказ тушган. Срочно топиб бероласизми?
- Вуй-й, Диля, бормисиз?! Қаёқларга йўқолиб кетдингиз? Бор, топиб бероламан! Ўзиям зўри бор! - шоша-пиша сумкасини кавлашга тушди аёл. Зум ўтмай қўлларида
ҳозиргина кўз олдимда бир бечора онани зор-зор қақшатиб «юлиб» олгани сирға ялтиради.
- Сал тоши каттароқ эканми, Сара опа? Бунинг устига, кўзиям ғалати қизил экан... - қош чимирди мижози.
- Вой-вой, бу сирға энг оригинал, энг тозаси эканини биласизми, ўргилай? Мени хафа қиляпсиз-а! Вот, именно мана шунақаси росаям ходовой ҳисобланади! Бу жудаям харидоргир мол, бунинг ортидан яхшигина нон ейсиз! Тошининг ранги айнан шунақасини қанча одамлар ахтариб юришади!
- Ишқилиб, эскисими?
- Антиквар сирға.Битта кампирнинг онасидан қолган экан, бисотдаги мол! Ҳозир бунақасини топиб бўпсиз!
Бир-бирини ортда қолдирадиган товламачиларнинг суҳбатини тинг-лаб, ёқамни ушладим. Улар бир лаҳза олдин айтган гапларни энди яна ўзлари инкор қилишар, ёлғон сўзларни худди сув ичгандек қийналмасдан симиришарди.
Дугонам ҳадеганда келавермаётган бўлса-да, мен уни у қадар интиқиб кутмай қўйгандим. Негаки, кўз олдимда содир бўлаётган воқеаларни яна бир озгина томоша қилиш истаги туғилганди.
- Шу-ри-ик! - сал нарирокда изғиб юрган йигитни чақирди Сара. Йигит чаққонгина экан, икки-уч лаҳзада Саранинг ёнида пайдо бўлди. Қорачадан келган, ориқ-новча, қотмагина йигит экан.
- Нима гап, Сара опа? Ов қалай бўляпти?
- Бўлади. Сенда нима гап? Бирор қўлга илинадиган нарсанг борми?
- Бўлганда қандоқ! -чўнтагини кавлади йигит.
- Мана қаранг, Сара опа!— кўзлари порлади унинг. Қўллари-да узунлиги эллик сантиметрча келадиган, қалин аёллар бўйнига тақиладиган занжир турарди.
Сара ҳирс билан занжирга ташланди. Қўлига олиб қарагач эса:
- Молинг чўлоқ экан-ку!- деди.
- Ерга урманг, опа! -кинояли кулди йигит.
- Нега жаҳлинг чиқади? Мана кўрмаяпсанми? Узилиб, қайта уланган ери бор экан! Демак,ўғирланган!
–Тўғри , ўғирланган мол. Кеча биттаси олиб келувди. Нархи устида талашганиям йўқ. Ўзининг пули куймаган-да! Кейин Тарканга бериб тузаттирдим. Улаб бергани учун қўлига минг тенге бердим, хурсанд бўлди!
- Нечтага олдинг?
- Буни айтолмайман, хафа бўлманг!
- Бўпти, нечта дейсан?
- Ҳа, бу бошқа гап! Ўн беш минг!
- Емонсан, Шурик! Ўғирланган бўлгандан кейин, ўғридан арзонгинага сотиб олгансан. Энди унга уялмасдан отнинг кал-ласидек нарх илиб ўтирибсан!
- Энди... Узумини енг-у, боғини суриштирманг деб. Мен сизнинг қайси молни қанчага олиб, қанчага сотаётганингиз би-лан қизиқаётганим йўқ-ку, тўғрими? Ана олинг, ўн мингга бераман, бошқа бир тийин ҳам туширолмайсиз!
- Беш минг бераман!
- Бўлмайди! Неча грамм эканини биласизми?
- Қанча экан?
- Тарканнинг тарозисида ўлчадим, нақ йигирма грамм чиқди! Граммини ўртача уч мингдан ҳисобласангиз, нақ 60 минг бўлади.
- Бўпти, бошимни ачитма. Тутган ерингдан кесадиган ишбилармон чикдинг, сен болаям! -койинганча пул чиқарди Сарвигул.
* * *
Мен «қора бозор» даги товламачи ва худбин кимсаларга нисбатан қалбимда кучли нафрат алангаси ловуллади.
Шу пайт ортимдан кимдир чақиргандек бўлди. Қарасам, дугонам. Шу онда у томон талпиндим.
- Мени тезроқ бу ердан олиб кет, дугонажон! -дедим кўзларим намланиб.
- Нима бўлди, тинчликми? - хавотирга тушди ўртоғим.
- Тинчлик, аммо бўғилиб кетяпман.
- Ҳа, кун жудаям исиб кетди, шунга бўлса керак!
Узр, сени анча куттириб қўйдим! -Менинг нега бўғи-лаётганимдан бехабар ҳолда хижолат тортганча кўзларимга тикилди у. Унга ҳеч нарса демадим. Ҳозиргина тирик гувоҳига айланганим ҳолатни гапириб берадиган аҳволда эмасдим. Фақат кўнглимда «Бир кун келиб, кўрганлрим ҳақида, албатта, ёза-ман!» деган қатъий қарорга келиб бўлгандим...
* * *
Бугун ростдан ҳам Сарвигулнинг ови бароридан келиб, пешингача ҳар куни то кечгача топадиган пулнинг икки ҳис-сасини ишлаб қўйганди. Бир ёғи иссиқ куйдиргандан-куйдириб, юраги лоҳас бўла бошлади. Шундан «Кечгача турганим билан энди қўлга илинадиган бирор нарса кела-дими-йўқми?» деган хаёлда вақтлироқ уйга қайтишни ўйлади. Мўмай пул топганидан хурсанд бўлгани билан юрагининг туб-тубида бир хавотир, бир ғашлик бош кўтарганидан қадамини тезлатди. Ҳар кун ишдан қайтаркан, қўл телефонидан қизига телефон қилар, уйга бораётганидан огоҳлантирарди.Бугун негадир қўнғироқ қилишниям унутди. Катта йўлга чиқиши билан такси тўхтатиб, нархини келишмаёқ унга ўтирди-да, манзилини айтди.
Машинада то уйига етиб келгунгача кечгач бор-йўғи йигирма дақиқалик вақт Сарвигулнинг хаёлида йигиргма соатдек узоқ туюлди. Ҳар кунгидан анча вақтли уйга қайтган Сарвигул эшик қўнғироғини босди. Аммо хавотирини баттар кучайти-риб, эшик ҳадеганда очилавермади. «Сайёра уйда йўқмикан? Қаёққа кетган бўлиши мумкин?» ўйлади Сарвигул. Яна бир неча марта устма-уст қўнғироқ босаркан, ичкаридан ҳамон тиқ этган овоз йўқ эди. «Ухлаб қолганмикан? Бу пайтда ухлайдиган одати йўқ эди-ку! Ухлаётган бўлса, балки телефон овозидан уйғонар», яна ўзича ўйлади аёл. Ҳайрон қолганча сумкасидан кўл телефонини чиқариб, уйининг телефон рақамларини тера бошлади. Кўп вақт ўтмай, уй ичкарисидан телефон қўнғироғи эшитилди. Бироқ, ҳеч қандай жавоб бўлмади.
Бозордаёқ кўнглига оралаган ғашлик, безовталик борган сари кучайиб борарди. Нима қилишини билмай боши қот-ганча бир-бир босиб, зинапоялардан пастга туша бошлади. Ҳамон атрофда бирор товуш йўқ. Иккинчи қават пиллапоясида хаёлга чўмганча туриб қолди.,Шу топда ҳеч нима ақлига келмас, фақат юрагидаги ғашлик борган сари ортиб борарди. Кейин яна пастга туша бошлади. Энди биринчи қаватга етганида эшик қулфининг шиқирлаб буралгани эшитилди. Юришдан таққа тўхтаб, бутун вужуди қу-лоққа айланди. Шунда эшикнинг секингина ғийқиллаб очилгани эшитилди. Сарвигул нафасини ичига ютганча; жим тураверди. Аммо ҳеч нарсани эшитишнинг имкони бўлмади.
Шунда Сарвигулнинг юраги нохуш нарсани сезгандек бўлиб, аста-секин юқорига кўтарила бошлади. Ўз остонаси тагига етиб боргач, қулоқларини эшикка тутди. Шунда кимнингдир:
- Ким бўлиши мумкин? - дея пичирлагани эшитилди.Овоз зркак кишиники эди.
- Мен қаёкдан билай?! - шивирлади Сайёра! Сарвигул турган ерида тошдек қотиб қолган, нималар содир бўлаётганини идрок киладиган алфозда эмасди...
- Иссиқ сув ёки совуқ сувдан келишгандирда? -яна пичирлашда давом этди биринчи товуш эгаси.
- Унда нега бошқаларнинг эшигини тақиллатмади? - шивирлади кейингиси.
- Мен қаёкдан биламан, бу сенинг уйинг бўлса! Ойинг бўлса-чи?!
- Жим! Нега бақирасиз? Ойим бу пайтда қайтмайди.
Ҳали ишдан қайтишларига камида бир соатча бор. Энг вақтли қайтса, шунақа пайтда келади, бўлмаса, ундан ҳам кеч.
- Мен кетишим керак, ойинг келиб қолиши мумкин! Сен ҳам сездириб қўйма!
- Яна қачон кўришамиз?
- Ўзим кўнғироқ қиламан.
- Бўпти, бизникидан чиққанингизни ҳеч кимга сездириб қўйманг!..
- Хавотирланма. Бир ойдан буён ҳеч ким сезгани йўқ, буёғигаям пайқашмайди. Чиқишим билан эшикни ёпиб ол!
Сарвигул эшик ортида қизи билан пичирлашаётган йигитнинг ким эканини, ўз уйида нима қилиб юрганини билишни истар, аммо режасини барбод қилиб қўймаслик учун ўзини базўр ушлаб турарди. У ҳамон нафасини ичига ютганча деворга қапишиб тураркан, ўша гўрсўхтанинг тезроқ эшикдан чиқишини интиқ бўлиб кутарди. Ичида бўлса «Нима бўлсаям, бирорта қўни-қўшни, танишларми, келиб қолишмасин-да!» дея пичирларди. Ниҳоят қулф шиқирлаб, эшик қайтадан ярим ҳолатда очилди. Ундан чаққонлик билан чиқиб келган йигит рўпарасида Сарвигулни кўриб, ранги бирдан кесак тусига кирди. Оёғидан мадор қочиб, юришдан таққа тўхтаб қолди. Не кўз билан кўрсинки, Сарвигулнинг қаршисида қўшни уйда яшайдиган Ботир турарди.
Сарвигул шу топда бошига осмон қулаб тушгандек ҳис қилди.
- С-сен?! Менинг уйимда нима қилиб юрибсан?!
— вишиллади у. - Қани, ортингга қайт, ичкарига кир!
Унинг қаҳрли нигоҳларидан кўзларини олиб қочган Ботир писибгина аёлнинг буйруғига итоат этди. Эшик қўнғироғини босган Сарвигул "Сайёрага «Менман», деб айт”,
— деб буюрди унга. Ичкаридан:
- Ким? - деган хавотирли товуш келди.
- М-мен, мен, С-сайёра... - пичирлади Ботир.
Шу заҳоти эшик очилди. Остонада ҳозиргина кузатган кишисини кўриб турганидан ҳайратли қараш қилди қиз.
Сайёра баттар довдираб қолди.
- Ҳа, кутмаганмидинг!Бу ким, менинг уйимда нима қилиб юрибди, ифлос?!
- Қизининг юзига тарсаки туширди Сарвигул. Сенчи, хотининг, иккита болангни кўйиб, нима қилиб юрибсан?! Ораларингда
нима гап бор? Ҳозир ҳар иккаланг ростини ўз оғзинг
билан айтасан, айтмасанг,мендан яхшилик кутма! -
* * *
Эртасига Фарида бозорда Сарвигулни кўрмади. Шундан хавотирланиб, ишини тугатгач, тўғри дугонасининг уйига борди. Сарвигул бир кечада озиб-тўзиб кетгандек кўринди. Ундан ҳол-аҳвол сўради. Шунда Сарвигулнинг фиғонидан фа-лаклар куйди:
- Фари, биласан, менинг сендан бўлак сирдош дўстим йўқ. Ҳозир кўнглим тўлиб турибди. Сўзларимни бўлмасдан эшит! Ҳар доим хурсандчилигимни ҳам, хафачилигимни ҳам фақат сен билангина баҳам кўриб келганман. Шунинг учун ҳозир ҳам қалбимнинг туб-тубида шу кунгача асраб, иу пайтгача ҳатто ўз қизимгаям айтмаган дардларимни сен билан ўртоқлашяпман. Биласанми, шунча мол-дунё, шунча пул-давлат менга татига-ни йўқ. Юзим кулиб турганига ишонма, ичим ҳамиша қон-қон йиғлаб туради. Буни биров билмайди, ўзим биламан. Тўғри, сиртдан қараганда мен жудаям бахтли кўринаман. Лекин бундай эмас. Аслида, мен Бекжон акамдан кечган куним ўзим билмаган ҳолда бахтдан ҳам юз ўгирганман. Бироқ, бу аччиқ ҳақиқатни кеч, жуда кеч англаб етдим... Англаб етганимда, ортга қайтишнинг сираям имкони йўқ эди. Сабаби, бу пайтда мен қадрига етмасдан нонкўрлик қилиб ташлаб кетган бахт қасрининг бекалик тахтига ўзга бир аёл лойиқ деб топилган, Бекжон акамнинг бағрини бошқа бир жуфти ҳалол тўлдириб улгурган эди...
Мана, бугун ҳам битта янги машина олишга етадиган пулни топдим. Яна озгина ҳаракат қилсам, яп-янги «Мерседес» остонамда нақд! Аммо шу бахтли лаҳзаларни мен билан баҳам кўрадиган яқин кишим йўқ, билдингми, мен қўлидаги нақд турган бахтини аллақачонлар аҳмоқларча бой берган одамман... Худойим пешанамга Бекжон акадек ақлли, фаҳм-фаросатли, яхши бандасини битган эди. Унинг қадрига етиб яшаганимда, ўша «Мерседес»ни бундан бир неча йиллар аввал эрим билан бирга минган бўлмасмидим? Агар яна Бекжон акам билан бирга яшашнинг имкони бўлганида, менга ҳеч қандай машинанинг ҳам, бойликнинг ҳам кераги йўқ эди, асли-да!.. «Қайтар дунё!» деганлари рост экан. Ёшлигимда қандай қайсар бўлган бўлсам, шу биттагина қизимдан қайтиб турибди. Мен бу бедаво қизни нима қилай, айт, Фарида, ўзинг айт!.. Менга маслаҳат бер, бошимни қайси тошга урай?! — Сарвигул ҳўнграб-ҳўнграб йиғлар, ниҳоятда ачинарли ҳолат-га тушганди.
- Бу нима деганинг, Сарви? Ойдек қизинг бўлса, нега бунча нолий-сан? - анчадан буён дугонасининг сўзини бўлмасдан тинглаб ўтирган Фарида ниҳоят тилга кирди.
- Ойдек дейсанми? Ҳа... кўринишда ойдек, аммо у ўз бахтидан турмушга чиқмай туриб кечиб юборди.Энди ҳаётимда маъно қолдими, ўзинг айт?
- Ундай дема, ҳали яхши кунларинг олдинда!
- Яхши кунлар? Қанийди, сен айтганингдек бўлса!
- Ким эканини билдингми?.. - дугонасининг ярасига туз сепиб қўйишдан чўчиб савол берди Фарида.
- Билдим... Қўшни уйда яшайдиган Ботир исмли йигит.
- Билган бўлсанг, бўпти-да! Шартта никоҳлатиб, узатвор! Нима қиласан, вақтни чўзиб?
- Фарида, нега тушунмайсан! Ахир у уйланган, иккита фарзанди бор!Қани энди бечора, уйсиз-жойсиз қашшоқ аёл бўлсаму, фақатгина пешанамга битган яккаю ёлғиз қизим бо-кира бўлганида! Менга ана шу давлатнинг ўзи кифоя эди! - Сарвигул мушт бўлиб тугилган кўлларини кўксига уриб йиғлар, дардли нолалар қиларди.
Фарида бўлса, ҳозиргина қулоқларига кирган хунук ва совукдан-совуқ жумлаларга қандай таъриф беришни, эшитганларидан қандай хулоса чиқаришни билмай ҳанг-манг бўлиб қолганди. Ниҳоят тилга кирди.
- Сарви... Ни-ма дединг?.. Қизинг?..
- Ҳа, Фари, шундай!.. Нима қилай, айт, дардимни кимга айтай? Қизим юзимни ерга қаратди, мени тириклай гўрга тиқ-ди! Энди нима қиламан?!.
- Сайёрани мажбурлаганми?
- Йўқ...
- Унда қандай қилиб?..
- Бир-бирини севиб қолганмиш!..
- Сайёранинг эси жойидами?
- Эси жойида бўлса, шу ишни қилармиди?! Ошиқлари сочининг толасидан ҳам кўп эди! Кимлар келин қилмасди уни, кимлар! Мен билан қуда бўлишни орзу қилганларнинг, менга куёв бўлишни истаганларнинг ҳисоби йўқ эди! - яна фиғони фалакка ўрлади Сарвигулнинг.
- Муносабатларига қанча бўлган экан?
- Анчадан буён учрашиб юришаркан...
- Ваҳ, аҳмоқ қиз! Келиб-келиб, хотинли, иккита болали эркакни севадими?! Бошқаси қуриб қолганмиди? - афсус би-лан бошини чайқади Фа-рида. - Сен қандай қилиб бехабар қолдинг?
- Қизимнинг шу йўлга кириб кетишига мен ахмоқ, мен миясиз сабабчиман! Пул-пул, деб югурибману, қизимнинг оғзидан чиққан нарсасини ортиғи билан муҳайё қилибман-у, унга энг керак нарса—тарбияни бермабман! Мен сўқир, мен гумроҳ уни асраб-авайлашни ўйламабман! Мол-дунё деб энг улкан ва шарафли бойлигимни қўлдан чиқариб юборибман!.. Менга нима етмаётганди? Уйим йўқмиди, нонга зормидим? Ичкилик ичиб, ғам-аламимни унутишга ҳаракат қилгандан кўра, қизимни, унинг номусини ҳимоя қилсам бўлмасмиди?! Бозор-да итдек ишлаб, бир умр топган мол-давлатим, пул-ларимнинг энди менга нима кераги бор? Ичкилик, мол-дунё мени бу шармандаликдан кутқариб қололармиди, айт?!
Сарвигул бўзлаб-бўзлаб йиғлар, одамларни зор қақшатиб, алдов билан уларнинг ҳақларини егани, ҳаром топган пул-лари эвазига ичкиликка ружу қўйиб, гуноҳга ботгани эвазига ушбу мусибат бугун бошига бало бўлиб ёғилганини у қаёқдан ҳам биларди?
Тамом
Келгуси сонларда ўқинг Бир ота изтироби кимларгадир сабоқ бўлар...
«Кирларимни ўзим юваман, овқатимни ўзим пишираман, ўғлим силтаб гапиради, охири...»
Бир неча дақиқа ўлим ҳолатида бўлган инсон ҳикояси. «Ҳамширалар игна санчишар, танам қотиб қолганидан, дорилар сингмай, қайтиб чиқарди. Охир-оқибат асбоблар юрак уришдан тўхтаганини қайд этган...»
Нега баъзилар ўз жонига қасд қилади? Йигитни увол қилган «шантаж», қизга сирка ичирган «севги...» |
|
|
Просмотров: 886 |
Добавил: lenger
| Рейтинг: 2.0/1 |
|
|
